Transpoze Nedir?
Kelime anlamı; bir şarkıyı yazıldığı tondan başka bir tona, aralıklarını koruyarak taşımak yada aktarmak demektir. Türk müziğinde göçürmek (şed) denir.
bkz.(Müzik İşaretleri ve terimleri sözlüğü-Murat Özden Uluç).
Nerde ve nasıl kullanırız?
Transpoze işlemini en çok insan sesi ile icra edilen eserlerde kullanırız. Bunun dışında Klasik ve Enstrumantal eserlerde de kullanılabilir. Biz burada Gitarla eşlik edilen şarkıların transpoze edilmesine değinecegiz. Bunu için önce sesler arasındaki aralıklarla ilgili biraz bilgimiz olmalı. Doğal majör dizi, aralıkları bulmaktaki temel kaynağımız olacak.
Aralıklar :
Tabloda gördüğünüz gibi B (si) -C (do) ve E (mi) -F (fa) arası yarım ton diğerleri tam tondur, bunu unutmuyoruz..
Tranpoze Örneği
Şimdi aşağıdaki şarkımızı traspoze edelim. Önce hangi tonda rahat söyleyebileceğimize karar veriyoruz, ardından işleme başlıyoruz. Ben şarkıyı Dm'e aktarcağım, aktarım yaparken unutmamamız gereken en önemli konu; akorumuz, "minör" ise "minör", "majör" ise "majör", "yedili" ise "yedili" olarak kalacak. Yani akorumuzun yapısını değiştirmiyoruz.
İlk önce orjinal tonumuz olan; Am ile aktaracağımız ton Dm arasındaki aralık farkını hesaplıyoruz. Yukarıdaki aralık tablosuna baktığımızda A ile D arasının 2.5 ton olduğunu görüyoruz. Şimdi şarkıdaki her akoru 2.5 ton ileriye aktaracağız.
Orjinal Hali
|
|
Aktarılmış Hali
|
Am |
|
Dm
|
Dm |
|
Gm |
C |
|
F |
Bb |
|
Eb |
|
|
|
Traspoze Edilmeden
Am Dm
Felek çetesini topladı geldi
C Bb Am
Gelmedi hiç senden ses kara bahtım
Dm C
Kırıldı direğim batıyor gemim
Bb Am
Hala poyraz gibi es kara bahtım
|
Transpoze Edilmiş
Dm Gm
Felek çetesini topladı geldi
F Eb Dm
Gelmedi hiç senden ses kara bahtım
Gm F
Kırıldı direğim batıyor gemim
Eb Dm
Hala poyraz gibi es kara bahtım
|